Coronavirus (COVID-19) και Ψυχική Υγεία: Φροντίζοντας τον εαυτό μας κατά τη διάρκεια των επιδημιών λοιμωδών νοσημάτων
Τα κρούσματα
μολυσματικών νόσων, όπως ο νέος κοροναϊός (COVID-19), δημιουργεί σημαντική αγωνία για την δημόσια υγειονομική περίθαλψη που
επιφορτίζεται με τη φροντίδα των προσβεβλημένων ατόμων και της ασθένειας. Ο
φόβος και η αβεβαιότητα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις δημόσιες συμπεριφορές
μας(1). Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στην προσωπική και οικογενειακή ασφάλεια,
στην αδυναμία διάκρισης της νέας νόσου από τις πιο καθιερωμένες και καλοήθεις
ασθένειες, στις δυνατότητες απομόνωσης και καραντίνας, στην αποτελεσματικότητα
των θεραπειών που χρησιμοποιούνται και στην εμπιστοσύνη στα ιδρύματα που είναι
υπεύθυνα για τη διαχείριση της αντίδρασης.
Οι
ανεπιθύμητες ψυχολογικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις σε μια τέτοια κατάσταση
είναι πολλές και περιλαμβάνουν αϋπνία, μειωμένα αισθήματα ασφάλειας, αυξημένη
χρήση αλκοόλ και καπνού, σωματικά συμπτώματα όπως έλλειψη ενέργειας και
αισθήματα πόνου (2) (3). Ενώ τα ΜΜΕ μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο
για την ανταλλαγή γνώσεων, μπορούν επίσης να ενισχυθούν οι φήμες και οι θεωρίες
συνωμοσίας, οι οποίες μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού από ακριβείς
πηγές πληροφόρησης, να μειώσουν τη συμμετοχή τους στις συμπεριφορές που
προάγουν την υγεία και να διχάσουν τη κοινή γνώμη. Η ανησυχία για την εκδήλωση
λοιμώδους νόσου αυξάνεται συχνά με την έκθεση στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης, η
οποία είναι συχνά εντυπωσιακή και μπορεί να περιέχει παραπληροφόρηση (4).
Οι
εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αντιμετωπίζουν πρόσθετες
προκλήσεις κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων μολυσματικών ασθενειών,
συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών για την υγεία των ίδιων και των οικογενειών
τους (5). Σε περιοχές που πλήττονται περισσότερο, τα συστήματα υγειονομικής
περίθαλψης συχνά συγκλονίζονται από την αύξηση της ζήτησης περίθαλψης που
αντιμετωπίζει ταυτόχρονα έλλειψη προσωπικού. Οι ελλείψεις οφείλονται στην
ασθένεια των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, στην ανάγκη
των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης να φροντίζουν τους
άρρωστους συγγενείς ή στην απουσία, λόγω φόβου για την αναστολή της ασθένειας
(6). Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που εργάζονται με
μολυσμένους ασθενείς εμφανίζουν συχνά ανησυχία σχετικά με την επάρκεια του
εξοπλισμού ατομικής προστασίας τους, η χρήση των οποίων μπορεί να είναι
δυσάρεστη, καθώς και να περιορίζει την ικανότητα επικοινωνίας και εκτέλεσης εργασιών.
Κατά τη
διάρκεια μιας επιδημίας, η έγκαιρη και ακριβής ενημέρωση διαδραματίζει κρίσιμο
ρόλο στον έλεγχο της εξάπλωσης των ασθενειών και στη διαχείριση του φόβου και της αβεβαιότητας. Γνωρίζοντας τι πρέπει να
κάνουμε βοηθά τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ασφαλείς και ενισχύει την
πεποίθηση ότι μπορούν να πάρουν σημαντικά βήματα για να προστατευθούν. Κατά τη
διάρκεια μιας επιδημίας λοιμωδών νόσων, οι παρακάτω συμβουλές είναι χρήσιμες
για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους:
1. Μείνετε ενημερωμένοι. Λάβετε τις τρέχουσες πληροφορίες σχετικά με
την εστία από αξιόπιστες πηγές, όπως τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων
και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας
2. Εκπαιδευτείτε . Ακολουθήστε και μοιραστείτε βασικές πληροφορίες
σχετικά με την υγιεινή για να μειώσετε την εξάπλωση της ασθένειας, όπως η πλύση
των χεριών κτλ.
3. Έγκυρη πληροφόρηση. Για τους εργαζόμενους στον τομέα της
υγειονομικής περίθαλψης, βοηθήστε να διορθώσετε ανακριβείς πληροφορίες και
εσφαλμένες αντιλήψεις, μοιράζοντας αξιόπιστα και καθιερωμένα πρωτόκολλα
δημόσιας υγείας
4. Περιορίστε την έκθεση των μέσων.
Χρησιμοποιήστε τα μέσα για να λάβετε ενημερωμένες πληροφορίες και, στη
συνέχεια, απενεργοποιήστε τα.
5. Προβλέψτε και αντιμετωπίσετε τις
αντιδράσεις στρες. Λάβετε υπόψη ότι είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος
ως αντίδραση σε μια εμφάνιση μολυσματικής νόσου και να έχετε επίγνωση των συμπτωμάτων
στρες στον εαυτό σας ή στα μέλη της οικογένειάς σας. Λάβετε μέτρα για να
ελαχιστοποιήσετε και να αντιμετωπίσετε το άγχος, όπως η διατήρηση της ρουτίνας
σας, η συμμετοχή σε ευχάριστες δραστηριότητες, εστιάζοντας σε θετικές πτυχές
της ζωής σας και πράγματα που μπορείτε να ελέγξετε, αναζητώντας υποστήριξη από
τους φίλους και την οικογένεια, συμμετέχοντας σε τεχνικές μείωσης του στρες.
Εκτός από τα
παραπάνω, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, των οποίων οι
ασθενείς επηρεάζονται από την εμφάνιση της νόσου, πρέπει να ενθαρρυνθούν να
φροντίσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους μέσω αυτών των πρόσθετων συμβουλών:
1. Φροντίστε τις βασικές ανάγκες. Φάτε, ενυδατώστε και
κοιμηθείτε τακτικά για να βελτιστοποιήσετε την ικανότητά σας να φροντίζετε τον
εαυτό σας και τους άλλους.
2. Κάντε διαλείμματα. Οι δραστηριότητες
ξεκούρασης και χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν στην απόσπαση της προσοχής σας.
3. Μείνετε σε επικοινωνία. Η παροχή και η
λήψη υποστήριξης από την οικογένεια, τους φίλους και τους συναδέλφους σας
μπορεί να μειώσει τα συναισθήματα της απομόνωσης.
4. Μείνετε ενημερωμένοι. Βασιστείτε σε
αξιόπιστες πηγές πληροφοριών. Συμμετέχετε σε συναντήσεις εργασίας όπου
παρέχονται σχετικές πληροφορίες.
5. Αυτοπαρατήρηση . Παρακολουθήστε τον
εαυτό σας για σημάδια αυξημένου άγχους Μιλήστε με ένα μέλος της οικογένειας,
φίλο, ομάδα ή επόπτη αν χρειαστεί.
6. Να
αμείβετε τον εαυτό σας. Θυμηθείτε τον εαυτό σας (και άλλους) για το
σημαντικό έργο που κάνετε. Αναγνωρίστε τους συναδέλφους για την υπηρεσία τους
όποτε είναι δυνατόν.
Οι παραπάνω συμβουλές
– οδηγίες προσαρμόζονται από τα ενημερωτικά φυλλάδια για την εκπαίδευση στην
ψυχική υγεία στο Κέντρο Μελέτης Τραυματικού Άγχους στη διεύθυνση www.cstsonline.org
Μετάφραση – επιμέλεια: Γεωργία Κωνσταντοπούλου,
Κλινική Ψυχολόγος
Author: Joshua
Morganstein, M.D. Chair, APA Committee on Psychiatric Dimensions of Disasters
References
1. Bults, M., Beaujean, D. J., de Zwart, O., Kok, G., van Empelen, P., van
Steenbergen, J. E., et al. (2011). Perceived risk, anxiety, and behavioural
responses of the general public during the early phase of the Influenza A
(H1N1) pandemic in the Netherlands: results of three consecutive online
surveys. BMC Public Health, 11, 2. http://doi.org/10.1186/1471-2458-11-2
2. Morganstein, J.C., Ursano, R.J., Fullerton, C.S., Holloway, H.C.
(2017). Pandemics: Health Care Emergencies. In R.J. Ursano, C.S. Fullerton, L.
Weisaeth, B. Raphael (Eds.). Textbook of Disaster Psychiatry, 2Ed (pp.
270-283). Cambridge University Press. Cambridge, UK.
3. CNN, Feb. 4, 2020. https://www.cnn.com/2020/02/04/us/coronavirus-school-district-petition-trnd/index.html
4. Towers, S., Afzal, S., Bernal, G., Bliss, N., & Brown, S. (2015).
Mass Media and the Contagion of Fear: The Case of Ebola in America. PLoS
ONE. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0129179.s001
5. Smith, M. W., Smith, P. W., Kratochvil, C. J., & Schwedhelm, S.
(2017). The Psychosocial Challenges of Caring for Patients with Ebola Virus
Disease. Health Security, 15(1), 104–109. http://doi.org/10.1089/hs.2016.0068
6. Goulia, P., Mantas, C., Dimitroula, D., Mantis, D., & Hyphantis, T.
(2010). General hospital staff worries, perceived sufficiency of information
and associated psychological distress during the A/H1N1 influenza pandemic. BMC
Infectious Diseases, 10, 322–333. http://doi.org/10.1186/1471-2334-10-322
