Διάστρεμμα και μυική θλάση
Διάστρεμμα ονομάζεται η κάκωση ή ρήξη των συνδέσμων (ανθεκτικές ταινίες από ινώδη ιστό) και του αρθρικού θύλακα που συνδέουν τα οστά μιας άρθρωσης, ως αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης, απότομης αλλαγής κατεύθυνσης η μιας αδέξιας κίνησης. Όταν η κάκωση η ρήξη αφορά μυικές ίνες, τότε μιλάμε για θλάση.
Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής αρθρώσεως είναι η συχνότερη στατιστικά τραυματική βλάβη του ανθρώπινου σώματος. Υπολογίζεται ότι σχεδόν το 100% των ανθρώπων κάποτε έχει ή θα υποστεί διάστρεμμα της ποδοκνημικής, και μάλιστα σχεδόν οι μισοί από αυτούς θα το υποστεί πολλές φορές και στα δύο πόδια.
Τα άτομα που ασχολούνται με τα σπορ παθαίνουν διαστρέμματα και θλάσεις συχνότερα από τα άτομα που είναι λιγότερο δραστήρια. Επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα στην ίδια άρθρωση καθιστούν την άρθρωση πιο ασταθή και ευάλωτη σε νέο διάστρεμμα. Οι θλάσεις είναι επίσης πιθανότερο να συμβούν σε μύες που έχουν ξανατραυματιστεί στο παρελθόν.
Η σοβαρότητά του διαστρέμματος και η κλινική του εικόνα εξαρτάται από την έκταση της ρήξης:
- Διάστρεμμα 1ου βαθμού (Ankle Strain) ονομάζουμε την ελαφρά κάκωση κατά την οποία υπάρχει διάταση ή ήπια ρήξη του συνδέσμου, αλλά δεν έχει πειραχτεί η κινητικότητα της άρθρωσης.
- Διάστρεμμα 2ου βαθμού (Ankle Sprain) ονομάζουμε τη μερική ρήξη του συνδέσμου. Τα διαστρέμματα αυτά χαρακτηρίζονται από εμφανές οίδημα (πρήξιμο), ευαισθησία στην αφή, πόνο, χαλαρότητα της άρθρωσης, δυσχέρεια (δυσκολία) στο σήκωμα βάρους αν η κάκωση αφορά τα κάτω άκρα και ελαττωμένη λειτουργικότητα της άρθρωσης.
- Διάστρεμμα 3ου βαθμού (Ankle Ligament Tear or Sprain) προκαλείται όταν υπάρχει πλήρης ρήξη του συνδέσμου. Στην περίπτωση αυτή παρατηρείται οξύς πόνος, απώλεια της λειτουργικότητας της άρθρωσης, εκτεταμένο οίδημα και αδυναμία αντοχής σε οποιαδήποτε φόρτιση αν πρόκειται για τα κάτω άκρα. Ενώ το διάστρεμμα 3ου βαθμού μπορεί να είναι πολύ επώδυνο, καμιά φορά αυτό δεν συμβαίνει αμέσως μετά τον τραυματισμό διότι οι ίνες του συνδέσμου έχουν υποστεί πλήρη ρήξη και δεν υπόκεινται σε πίεση. Στην περίπτωση αυτή, ο τραυματισμός θα συνεπάγεται σημαντική απώλεια σταθερότητας της άρθρωσης.
Οι θλάσεις, όπως και τα διαστρέμματα, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
- Η θλάση 1ου βαθμού (το λεγόμενο ‘τράβηγμα΄) θεωρείται ήπια. Χαρακτηρίζεται από τοπικό οίδημα (πρήξιμο) χωρίς σημαντική διάσπαση της ενότητας μυός και τένοντα. Η διάταση ή σύσπαση του μυός μπορεί να προξενεί πόνο.
- Η θλάση 2ου βαθμού χαρακτηρίζεται από μερική διάσπαση της ενότητας μυός και τένοντα. Οδηγεί σε απώλεια δύναμης και περιορισμό της κινητικότητας, αλλά ο μυς δεν έχει υποστεί πλήρη ρήξη.
- Θλάση 3ου βαθμού είναι η πλήρης ρήξη της ενότητας μυός και τένοντα. Η κάκωση αυτή είναι πιθανότατα ιδιαίτερα επώδυνη και το άτομο συχνά αναφέρει ότι άκουσε ένα χαρακτηριστικό θόρυβο σαν σπάσιμο τη στιγμή του τραυματισμού. Το σημείο του τραυματισμού είναι εμφανές ενώ η ανωμαλία που επήλθε στον μυ ψηλαφιέται με τα δάχτυλα. Η θλάση 3ου βαθμού συνοδεύεται συχνά από εκτεταμένο μώλωπα.
Η διάγνωση γίνεται από τον ειδικό γιατρό με την λήψη σωστού ιστορικού και την κλινική εξέταση, αλλά μπορεί να ζητηθούν και απεικονιστικές εξετάσεις του τραυματισμένου σημείου (ακτινογραφία η και μαγνητική τομογραφία) για να εξακριβωθεί αν πρόκειται για διάστρεμμα ή άλλη σοβαρή βλάβη της άρθρωσης.
Η θεραπεία εστιάζεται στους εξής τομείς: την ανακούφιση των συμπτωμάτων (έλεγχος πόνου και οιδήματος), επιτάχυνση της διαδικασίας επούλωσης, αποκατάσταση της λειτουργικότητας της άρθρωσης, αλλά και πρόληψη εκ νέου τραυματισμού.
Τα διαστρέμματα και οι θλάσεις 1ου βαθμού μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι ακολουθώντας το πρωτόκολλο P.R.I.C.E που αποτελεί τις βασικές πρώτες βοήθειες:
- Protect (προστατεύω)
- Rest (ξεκουράζω)
- Ice (βάζω πάγο)
- Compression (επιδένω)
- Elevation (τοποθέτηση του σκέλους σε ανάρροπη θέση)
Φάρμακα αναλγητικά ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη βοηθούν στην αντιμετώπιση του πόνου.
Άτομα με διαστρέμματα και θλάσεις 2ου βαθμού καλό είναι να ακολουθήσουν ένα πιο εξατομικευμένο και σταδιακό πρόγραμμα αποκατάστασης με εφαρμογή ειδικής περίδεσης, διαφόρων φυσικών μέσων, χρήση βακτηριών ή ναρθήκων ως υποστηρικτικά μέσα για το αρχικό διάστημα μετά την κάκωση, παρακολούθηση ειδικού θεραπευτικού προγράμματος με ασκήσεις ενδυνάμωσης, εύρους κίνησης και ιδιοδεκτικότητας.. Χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρειαστεί για τα διαστρέμματα και θλάσεις 3ου βαθμού.
Η επούλωση της τραυματισμένης περιοχής είναι εξατομικευμένη αλλά συνήθως διαρκεί από δύο (2) εώς οκτώ (8) εβδομάδες, αλλά μπορεί να χρειαστούν ακόμα και μήνες για την αποκατάσταση σοβαρότερων τραυματισμών.
Πρόληψη
Τα διαστρέμματα και οι θλάσεις μπορούν να αποφευχθούν με το ζέσταμα πριν την άσκηση (διατάσεις, ελαφρύ τρέξιμο κλπ), με την υιοθέτηση σωστού τρόπου κατά την εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων, με προσοχή ώστε η άσκηση να μην υπερβαίνει το όριο της καταπόνησης, με βελτίωση της τεχνικής για τους αθλητές ή τους ερασιτέχνες αθλητές, με ισχυροποίηση του μυικού συστήματος.
Ασπασία Καγκελάρη
Ιατρός Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης
Δράση ΕΚΟ
