Εμπορία των ανθρώπων

Η ΣΚΛΑΒΙΑ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΡΩΝ ΚΑΙΡΩΝ

Trafficking   ορίζεται  σύμφωνα  με  πολλούς  επιστήμονες,  ως  η σκλαβιά  των  μοντέρνων καιρών  (Εμπορία  των  ανθρώπων  –  Trafficking,  2012) και έχει τεράστιο  αντίκτυπο  σε  εκατοντάδες χιλιάδες  ανθρώπους  παγκοσμίως. Ο όρος «trafficking» είναι ένας αγγλόφωνος όρος που έχει επικρατήσει και καθιερωθεί στον  χώρο  της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης  αλλά  και  ανά  τον  κόσμο και υποδηλώσει  το κοινωνικό  φαινόμενο  της  διεθνικής σωματεμπορίας.  Ετυμολογικά  κατάγεται  από  την λέξη «traffic»,  δηλαδή  την  διαδικασία  της  κίνησης,  ενώ  μεταφορικά  εννοούμε  την  παράνομη διακίνηση ατόμων από χώρα σε χώρα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι  θεωρείται  ‘εγκληματική πράξη’ η  οποία  καταπατά  τα  ανθρώπινα δικαιώματα. Το έγκλημα της εμπορίας ανθρώπων χαρακτηρίζεται από μία δυναμική εξέλιξη, η οποία δε δύναται να αποκλειστεί η εμφάνιση νέων μορφών εκμετάλλευσης της εργασίας των θυμάτων διακίνησης ανθρώπων. Κριτήριο για το χαρακτηρισμό μιας παρεχόμενης υπηρεσίας ή επαγγέλματος ως μορφή εκμετάλλευσης, δεν είναι το είδος της δραστηριότητας που ασκείται και η οποία μπορεί να είναι καθόλα νόμιμη, αλλά η σχέση του θύματος με τον εργοδότη και οι συνθήκες υπό τις οποίες εργάζεται.

 Συνήθως το  φαινόμενο αυτό το βλέπουμε να ασκείται  σε ευάλωτες ομάδες όπως  γυναίκες  και παιδιά  και οι  πιο συχνές μορφές του είναι:

• εργασίας (καταναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία)
•  παροχής σεξουαλικών υπηρεσιών/σεξουαλική εκμετάλλευση (ιδίως γυναικών και παιδιών)
• παιδική πορνογραφία
• επαιτεία
•  αφαίρεση οργάνων, ιστών η/και άλλων στοιχείων του ανθρώπινου σώματος
•  εμπόριο βρεφών και παιδιών για παράνομες υιοθεσίες
• καταναγκαστικοί γάμοι
•  στρατολόγηση ανηλίκων σε ένοπλες συρράξεις.

Η εμπορία  των  ανθρώπων θεωρείται  μια  μορφή  κερδοφόρου  οργανωμένου  εγκλήματος  και αποτελεί φαινόμενο που διογκώνεται οξύτατα και αναπτύσσεται γρηγορότερα από κάθε άλλο είδος εμπορίου (Hodgt, 2008 . Kortla, 2010). Οι πιο κύριοι   παράγοντες  εκδήλωσής  του είναι καταστάσεις  κοινωνικής παθογένειας , δυσμενών οικονομικών,  οικογενειακών  αλλά και πολιτισμικών χαρακτηριστικών.  Σε  πολλούς  πολιτισμούς  η  εκμετάλλευση  της  εκπόρνευσης  και  το εμπορευματοποιημένο  σεξ  παιδιών  θεωρείται εξολοκλήρου  αποτρόπαια  πράξη.  Σε  μερικές  άλλες χώρες,  παρόλα  αυτά  παρατηρείται  αρκετά  μεγαλύτερο  το επίπεδο  ανοχής.  Τα  ασύμμετρα αποτελέσματα  όσον  αφορά  το  τι  είναι  και  τι  όχι  επιτρεπόμενη  συμπεριφορά,   έχει να  κάνει με το ζήλο των αναπτυσσόμενων  χωρών  να  προσελκύσουν  τουρισμό  αλλά και  το  όραμα  των  εκκολαπτόμενων  καταναλωτών  της  παιδικής  εκπόρνευσης  να  μετακινηθούν  εκτός  των  ηθικών  περιορισμών και  των  νόμιμων  ορίων των  κοινοτήτων τους. (Friesendorf  2009  .    Emke-Poulopoulou 2001). Το trafficking δεν υπάρχει ως φαινόμενο σε συγκεκριμένες μόνον χώρες αλλά είναι ένα παγκόσμιο  φαινόμενο  το  οποίο  πλήττει  τις  χώρες  προέλευσης,  τις  χώρες  μεταφοράς  και προορισμού  (Emke-Poulopoulou  2001) Όσο αναφορά την Ελλάδα η γεωγραφική  θέση  ,  την  καθιστά  σταυροδρόμι  μεταξύ  Ανατολής  και Δύσης  καθώς  και  η ιδιότητά  της  επίσης,  ως  μέλους  της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης,  συντελούν σημαντικά  ώστε  να  αποτελεί  χώρα-οδό  διέλευσης  της  διακίνησης  του trafficking.

Το προφίλ των  θυμάτων  του  trafficking  συνήθως   έχουν  τα εξής χαρακτηριστικά:

• αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους
• αίσθημα απώλειας της ανθρώπινης ταυτότητάς τους
• κατάθλιψη
• ενοχή
• ντροπή
• άγχος
• χαμηλή αυτοεκτίμηση

Αυτά  είναι  μερικά από  τα συναισθήματα  που βιώνουν,  όπως και  η  εμφάνιση  ψυχικών  διαταραχών  του  μετατραυματικού  στρες.

 Από την άλλη ο αντίκτυπος του  trafficking, στο άτομο, αλλά  ιδιαίτερα  στα  παιδιά-θύματα,  είναι  πολύ  σοβαρός  για  την  ομαλή  ανάπτυξή  τους  σε  σωματικό, ψυχολογικό,  εκπαιδευτικό  και  συναισθηματικό  επίπεδο.  Ψυχοσωματικά  προβλήματα, σύμφωνα με έρευνες, παρουσιάζουν και ομάδες ατόμων  που παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας και  υποστήριξης  και   που  ασχολούνται   με  θύματα  του  trafficking,.  Αυτό  συμβαίνει διότι επηρεάζονται  ψυχολογικά  και  οι  καταστάσεις  που  καλούνται  να  αντιμετωπίσουν  τους προκαλεί το λεγόμενο υποκατάστατο τραύμα (vicarious trauma) το οποίο, χωρίς να είναι μια μόνιμη  κατάσταση,  εντούτοις  υποδηλώνει  την  ανάγκη  αλλαγής  στον  τρόπο  που διαχειρίζονται τα άτομα αυτά την εργασία τους (Δημητρίου, 2014).

Αυτά ήταν λίγα  λόγια για ένα μεγάλο και συνεχώς αναπτυσσόμενο πρόβλημα της εποχής μας που δεν πρέπει να τη θυμόμαστε μόνο κάθε 30 Ιουλίου  – Παγκόσμια Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων αλλά κάθε μέρα. Σκεφτείτε ότι κάθε μέρα όλοι γινόμαστε συμμέτοχοι σε αυτό μόνο και μόνο που βλέπουμε γύρω μας  την εκμετάλλευση των ανθρώπων και δεν αντιδρούμε απλά σιωπούμε και γινόμαστε θεατές στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων . Σήμερα καταπατάτε η ελευθερία και τα δικαιώματα ενός ανθρώπου, ενός παιδιού στη διπλανή χωρά αύριο μπορεί να είσαι εσύ….

“Για να είναι κανείς ελεύθερος δεν χρειάζεται απλώς να απαλλαχθεί από τα δεσμά, αλλά να ζει με τέτοιο τρόπο που να σέβεται και να ενισχύει την ελευθερία των άλλων.” Mandela/Angisiwe Mafumana (@Angi_M_) December 6, 2013

Στη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του ανθρώπου ξέχασαν δύο δικαιώματα: της αντίρρησης και της φυγής.

Σαρλ Μπωντλαίρ, 1821-1867, Γάλλος ποιητής

ΨΑΡΡΑ ΣΟΦΙΑ
ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ MSc
Γραφείο Κοινωνικής Μέριμνας Πανεπιστημίου Πατρών

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  Αθ. Συκιώτου, ‘Εμπορία Ανθρώπων στα Βαλκάνια. Θύμα, δράστης και κατασταλτικές στρατηγικές’, Αντ. Σάκκουλας, Αθήνα – Κομοτηνή, 2003, σελ. 18-19.

  Δημητρίου  Μ.,  (2014)  Γυναίκες  με  το  τραύμα  του  trafficking.  Ανάκτηση  23  Δεκεμβρίου 2014 από  (http://www.sigmalive.com/simerini/news/social/565023

  Ζ. Παπασιώπη-Πασιά, ‘Το νομικό καθεστώς για τις αλλοδαπές γυναίκες- θύματα εκμετάλλευσης και παράνομης διεθνούς διακίνησης. Διεθνείς και Ευρωπαϊκές προσπάθειες’, Επιτροπή Ερευνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονικη, 2008, σελ. 54 επ..

  Eurostat,  (2014)  Trafficking  in  Human  beings.  Ανάκτηση  12  Δεκεμβρίου  2014  από  http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-isnew/news/news/docs/20141017_working_paper_on_statistics_on_trafficking_in_human_beings_en.pdf

  Emke-Poulopoulou  Ι.,  (2001)  Trafficking  in  Women  and  Children:  Greece,  a  country  of destination and trans, MMO Working Paper No. 2

  Friesendorf C., (Eds), (2009) Strategies Against Human Trafficking: The Role of the Security Sector, Study Group Information, Vienna and Geneva

  Hodge,  D.,  (2008)  Sexual  Trafficking  in  the  United  States:  A  Domestic  Problem  with Transnational Dimensions, Social Work, 53 (2): 143-152.

  Kotrla, K. (2010), Domestic Minor Sex Trafficking in the United States, Social Work, 55 (2): 181-187

  UNODC, Global Report on Trafficking in Persons, 2016, σελ. 8, 16 διαθέσιμο σε:http://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/glotip/2016_Global_Report_on_Trafficking_in_Persons.pdf